Γιατί είναι αναγκαία η δικτατορία του προλεταριάτου;

Η εξασφάλιση της πλειοψηφίας

Η αναγκαιότητα της δικτατορίας του προλεταριάτου συνδέεται άμεσα με την εξέταση της Λαϊκής Συμμαχίας και του ζητήματος της εξασφάλισης της πλειοψηφίας. Το ζήτημα της εξασφάλισης της πλειοψηφίας είναι πεδίο όπου ξεχωρίζει η ήρα απ’ το στάρι. Και αυτό γιατί οι αντιδραστικές θέσεις οπορτουνιστών, που δεν κατανοούν τη διαφορά μεταξύ δικτατορίας του προλεταριάτου και δικτατορίας της αστικής τάξης, γίνονται εμφανείς.

Συνεπώς, για να αναλύσουμε το ζήτημα της εξασφάλισης της πλειοψηφίας και να κατανοήσουμε το ρητό του Λένιν ότι ‘η επανάσταση και η πολιτική δεν είναι απλή αριθμητική αλλά άλγεβρα’, πρέπει πρώτα να γίνει κτήμα μας η μαρξιστική-λενινιστική ανάλυση του κράτους. Πρέπει συγκεκριμένα να γίνει κατανοητή η αντιπαραβολή -στο πλαίσιο της μαρξιστικής-λενινιστικής ανάλυσης του κράτους- των όρων ‘δικτατορία της αστικής τάξης’ και ‘δικτατορία του προλεταριάτου’. Ξεκαθαρίσαμε πως όταν μιλάμε για τη δικτατορία του προλεταριάτου ή τη δικτατορία της αστικής τάξης, μιλάμε για τη δικτατορία μίας τάξης επάνω στην άλλη. Μιλάμε όχι για μορφή διακυβέρνησης, όχι για μορφή πολιτεύματος, αλλά για το ταξικό περιεχόμενο της εξουσίας. Η έννοια δικτατορία, ιδωμένη ιστορικά υλιστικά, αναφέρεται στο ποια τάξη εξουσιάζει, και όχι στο με ποιόν τρόπο το κάνει.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, σε αυτή τη βάση, την ανάλυση του ζητήματος της πλειοψηφίας από τις αρχές του 20^ου αιώνα πριν έρθουμε στο πρόσφατο παράδειγμα. Πιο συγκεκριμένα, κατηγορήθηκαν οι μπολσεβίκοι από τους οπορτουνιστές της Β’ Διεθνούς ότι έδρασαν πραξικοπηματικά, ότι πραγματοποίησαν ‘εξέγερση μιας μειοψηφίας’[1]. Η κατηγορία αυτή στις μέρες μας μεταφράζεται στο εμπόδιο της μικροαστικής ψευδαίσθησης πως η κατάκτηση ή μη της πλειοψηφίας των εργαζομένων (και κατ’ επέκταση του πληθυσμού) με το μέρος του προλεταριάτου εξαρτάται από την απόκτηση της πλειοψηφίας των ψήφων  στις εκλογές μέσα σε συνθήκες κυριαρχίας της αστικής τάξης -ή αλλιώς σε συνθήκες δικτατορίας της αστικής τάξης.

Ένα από τα πολυτιμότερα διδάγματα, όμως, της Οκτωβριανής Επανάστασης είναι πως η κατάκτηση της πλειοψηφίας πραγματοποιείται μέσα στη δυναμική της επανάστασης με την εκδήλωσή της και τις πρώτες πράξεις της νέας εξουσίας. Αυτές ήταν που σταθεροποίησαν την επιρροή του (μειοψηφικού τότε) προλεταριάτου πάνω στην εργαζόμενη φτωχολογιά. Και αυτές μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν μόνο σε συνθήκες δικτατορίας του προλεταριάτου. Δε θα πραγματοποιούνταν ποτέ σε συνθήκες δικτατορίας της αστικής τάξης. Μόνο αφού το αστικό κράτος συνετρίβη και αντικαταστάθηκε από την εξουσία των εργατικών Σοβιέτ μπόρεσε να φανεί η ποιοτική διαφορά της δικτατορίας του προλεταριάτου από αυτή της αστικής τάξης, και να κερδηθεί η πλειοψηφία με το μέρος των μπολσεβίκων. Ο Λένιν έγραφε πως:

Το προλεταριάτο, για να κατακτήσει την πλειοψηφία του πληθυσμού με το μέρος του, πρέπει, πρώτο, να ανατρέψει την αστική τάξη και να πάρει την κρατική εξουσία στα χέρια του. Πρέπει, δεύτερον, να εγκαθιδρύσει τη Σοβιετική εξουσία, κάνοντας θρύψαλα τον παλιό κρατικό μηχανισμό, υποσκάπτοντας έτσι μεμιάς την κυριαρχία, το κύρος, την επιρροή της αστικής τάξης και των μικροαστών συμφιλιωτιστών μέσα στις μη προλεταριακές εργαζόμενες μάζες. Πρέπει, τρίτο, να εξαλείψει την επιρροή της αστικής τάξης και των μικροαστών συμφιλιωτιστών στην πλειοψηφία των μη προλεταριακών εργαζομένων μαζών, ικανοποιώντας επαναστατικά τις οικονομικές τους ανάγκες σε βάρος των εκμεταλλευτών.[2]

Η κρατική εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου είναι αναγκαστικά όργανο προσέλκυσης των μη προλεταριακών εργαζόμενων μαζών με το μέρος του προλεταριάτου. Και αυτό γιατί η δικτατορία του προλεταριάτου είναι το μεταβατικό στάδιο προς την αταξική κοινωνία, μέσω της συσπείρωσης των εκμεταλλευομένων στρωμάτων της κοινωνίας γύρω από την ηγεσία της εργατικής τάξης και μέσω της καταπίεσης των πρώην εκμεταλλευτών τους.

Η πλειοψηφία, έτσι, εξασφαλίζεται μετά την κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο, μετά την επαναστατική εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, μέσω της επαναστατικής ικανοποίησης των οικονομικών αναγκών των συμμάχων του προλεταριάτου. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Διάταγμα νούμερο 3 ‘για τη γη’ της 26^ης Οκτώβρη, το οποίο ικανοποίησε τις πιο ζωτικές ανάγκες των αγροτών μέσω της απαλλοτρίωσης χωρίς εξαγορά των τσιφλικάδων. Αυτό το διάταγμα ήταν αντεγραμμένο λέξη προς λέξη από τις εντολές των αγροτών που είχαν δημοσιευθεί από τους Εσέρους στην εσέρικη εφημερίδα. Μόνο που η αστική κυβέρνηση στην οποία συμμετείχαν οι Εσέροι δε θα ικανοποιούσε ποτέ στην πράξη τόσο ρηξικέλευθες υποσχέσεις. Η δικτατορία της τάξης που θέλει να διαιωνίσει ένα σύστημα εκμετάλλευσης -της αστικής δηλαδή τάξης, και δεν υπάρχει αμφιβολία για τον αστικό χαρακτήρα της προσωρινής κυβέρνησης του Φλεβάρη του 1917- δεν μπορεί να πάρει τέτοια μέτρα, γιατί είναι αντίθετα στα ταξικά συμφέροντά της. Θα ισοδυναμούσε με ταξική αυτοκτονία.

MONO η τάξη που στοχεύει στην κατάργηση των τάξεων μπορεί να πάρει τέτοια φιλολαϊκά μέτρα και MONO αφού συντρίψει το αστικό κράτος και το αντικαταστήσει με το προλεταριακό.

---

[1] Εξάλλου, οι πάσχοντες από οικονομισμό κατηγορούσαν την Οκτωβριανή Επανάσταση ως πραξικόπημα, διότι οι αντικειμενικές συνθήκες της Ρωσίας δεν ήταν έτοιμες για προλεταριακή επανάσταση. Δεν είναι ειρωνικό, όμως, που οι ιδεολογικοί τους απόγονοι κατηγορούν τους κομμουνιστές ως πάσχοντες από οικονομισμό; Οι ίδιοι που χαρακτηρίζουν άκριτα (χωρίς να βασίζουν, δηλαδή, τις κρίσεις τους σε ανάλυση των αντικειμενικών συνθηκών με βάση συγκεκριμένα κριτήρια) οποιαδήποτε κατάσταση ως επαναστατική, όπως, πχ. τον Μάη του ’68 - ενώ η περίοδος από το 1964 ως το 1971 ήταν ‘παράδεισος’ για την εργατική τάξη συγκριτικά με ό,τι ακολούθησε. Δεν είναι ειρωνικό τώρα αυτοί να ψέγουν για οικονομισμό και αντ-επιστημονικότητα το μοναδικό κόμμα που διατηρεί το στόχο της δικτατορίας του προλεταριάτου και πρωτοστατεί στην ανασύνταξη του κινήματος και στη συγκρότηση της Λαϊκής Συμμαχίας; Το μοναδικό κόμμα που επεξεργάζεται τις θέσεις του πάντα σύμφωνα με τις αρχές του επιστημονικού κομμουνισμού, θεωρητικά (μέσω του διαλεκτικού υλισμού) και πρακτικά (μέσω της ταξικής πάλης).

[2] Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τόμ. 40, σελ. 14, εκδ. Σύγχρονη Εποχή