Η υποταγή του ανέφικτου

Μελετώντας τις ανθρώπινες κοινωνίες συχνά βρισκόμαστε μπροστά σε ιδέες και αντιλήψεις οι οποίες επηρέασαν και επηρεάζουν την παγκόσμια σκέψη σε μεγάλο βαθμό. Όλες αυτές οι ιδέες διατυπώθηκαν και εκφράστηκαν με ποικίλους τρόπους. Άλλες φορές ως φιλοσοφικά ρεύματα, άλλοτε ως θρησκευτικά κινήματα και άλλοτε πάλι ως ιδεολογίες.

Όλες αυτές οι προσπάθειες δοκιμάστηκαν στο χρόνο. Άλλες βρήκαν ερείσματα αρχικά μέσα στον λαό και εξαπλώθηκαν και άλλες παρέμειναν μονάχα στα μυαλά αυτών που τις σκεφτήκαν. Από τις ιδέες που κατάφεραν αρχικά να εξαπλωθούν κάποιες  παραμένουν ακόμα και στις μέρες μας ζωντανές ενώ κάποιες άλλες εγκαταλείφτηκαν και μπήκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Ποιες όμως ιδεολογίες, ποια φιλοσοφικά ρεύματα και ποια κινήματα παραμένουν ζωντανά; Τι είναι αυτό που τα κρατάει όρθια και τους προσδίδει μια διαχρονικότητα;

Πολλές απόψεις μπορούν  να διατυπωθούν και διατυπώθηκαν πάνω σε αυτό το θέμα και πολλοί μπορούν να υποστηρίξουν διαφορετικά πράγματα. Η ουσία όμως είναι πως οι βασικές αιτίες που μπορούν να προσδώσουν μια διαχρονικότητα σε κάποιες απόψεις είναι δύο. Η πρώτη είναι η επιστημονικότητα τους και η δεύτερη η υποστήριξη που θα δεχτούν από την άρχουσα οικονομικά τάξη.

Για την πρώτη περίπτωση μάλλον δεν χρειάζεται να αναφερθούμε εκτεταμένα. Είναι εντελώς προφανές πως όταν μια κοσμοθεωρία έχει επιστημονική βάση και επαληθεύεται διαχρονικά, τότε λόγω της προβλεπτικής της αξίας παραμένει ζωντανή χωρίς να χρειάζεται την υποστήριξη από πουθενά. Μάλιστα  επιβιώνει και όταν αυτή η κοσμοθεωρία δέχεται επίθεση από το εκάστοτε κατεστημένο. Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου φιλοσοφικού ρεύματος είναι και ο Μαρξισμός- Λενινισμός.

Αυτό το συγκλονιστικό φιλοσοφικό ρεύμα επηρέασε και επηρεάζει την σύγχρονη παγκόσμια σκέψη σε τεράστιο βαθμό. Στον ίδιο όμως βαθμό είναι μισητό και δέχεται τον πόλεμο από την άρχουσα τάξη. Τέτοιο είναι το μίσος της αστικής τάξης για τον Μ-Λ (μαρξισμό-λενινισμό) που λίγο μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ανακοίνωσαν μέσω του Φουκουγιάμα το ‘’τέλος της ιστορίας’’ και βιαστήκαν να τον εκπαραθυρώσουν  ως φιλοσοφικό απολίθωμα.

Δυστυχώς όμως για τους αστούς διανοητές αλλά και την εργατική τάξη Ο Μαρξ και Ο Λένιν επιβεβαιώθηκαν σήμερα με τον πιο τραγικό τρόπο. Με μια τεράστια οικονομική κρίση που σπέρνει την φτώχια και την δυστυχία στους εργάτες όλου του πλανήτη.

Υπάρχουν όμως και κάποιες φιλοσοφικές τάσεις οι οποίες δεν ερμηνεύουν τον κόσμο με επιστημονικό τρόπο και κατά συνέπεια δεν έχουν καμιά ικανότητα να προβλέψουν και να επαληθευτούν.

Πως όμως αυτές δείχνουν αντοχή στον χρόνο και φτάνουν έως τις μέρες μας; Τι είναι αυτό που τις κρατά με το ζόρι στη ζωή; Αυτά λοιπόν τα ρεύματα, κατά την άποψη μας, αντάλλαξαν την επιβίωση τους με την υποταγή τους στην άρχουσα τάξη.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο χριστιανισμός. Ο χριστιανισμός εμφανίστηκε ως θρησκευτικό κίνημα με αρχικό σκοπό να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο. Ο πυρήνας της χριστιανικής ‘’φιλοσοφίας’’ είναι ο αγαπάτε αλλήλους.

Με λίγα λόγια λοιπόν, οι πρώτοι χριστιανοί τουλάχιστον πίστεψαν πως αλλάζοντας tους ανθρώπους μπορείς να αλλάξεις τον κόσμο. Με το σκεπτικό αυτό ξεκίνησαν μια τιτάνια προσπάθεια να δημιουργήσουν ‘’κάλους’’ ανθρώπους με σκοπό να φτιαχτεί μια  ‘’καλή’’ κοινωνία.

Αυτή η προσπάθεια, όπως ήταν φυσικό, έπεσε στο κενό. Αποδείχτηκε εντελώς ουτοπικό, από την αρχή σχεδόν, να δημιουργήσεις μια δίκαιη κοινωνία όταν οι οικονομικές σχέσεις που την διέπουν είναι εκμεταλλευτικές.

 Ο χριστιανισμός δραστηριοποιήθηκε πάνω σε δυο οικονομικά συστήματα, στη φεουδαρχία και τον καπιταλισμό. Και τα δυο αυτά οικονομικά συστήματα ήταν και είναι εκμεταλλευτικά. Και τις δυο φορές απέτυχε. Γιατί όμως αφού απέτυχε επιβίωσε και υπάρχει ζωντανός ακόμα και στις μέρες μας; Απλούστατα γιατί υποτάχτηκε. Από ένα σημείο και έπειτα για να μπορέσει να επιβιώσει χρησιμοποίησε την επιρροή του για να ωφελήσει την άρχουσα οικονομικά τάξη και αυτή ως αντάλλαγμα  τον κράτησε στη ζωή.

Τα παραδείγματα που η επίσημη εκκλησία τόσο η καθολική όσο και ορθόδοξη έβαλαν πλάτη στη διάσωση της φεουδαρχίας και του καπιταλισμού είναι χιλιάδες και είναι μάλλον περιττό να τα παραθέσουμε σε αυτό το κείμενο. Μάλιστα η εκκλησία από εκεί που ξεκίνησε στα πρώτα της χρόνια ως ριζοσπαστικό ρεύμα, έφτασε στα χρόνια του μεσαίωνα να γίνει η πιο μισητή αντίδραση και ο μεγαλύτερος καρκίνος για τις ανθρώπινες κοινωνίες. Έφτασε να είναι ο θάνατος της επιστημονικής σκέψης μιας και θανάτωνε στην κυριολεξία όποιον επιχειρούσε να ερμηνεύσει τον κόσμο με τρόπο επιστημονικό.

Άλλο ένα ρεύμα που στην προσπάθεια του να επιβιώσει έγινε ο μεγαλύτερος τσάτσος των αστών είναι ο φασισμός. Οι φασίστες όταν πρωτοεμφανίστηκαν στο παγκόσμιο στερέωμα  υποστήριζαν, όπως και σήμερα, πως είναι τάχα αντισυστημική δύναμη και πως μπορούν, με έναν μεταφυσικό τρόπο, να επιβάλλουν την ταξική ειρήνη. Δυστυχώς όμως επειδή  ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των οικονομικών τάξεων σε εκμεταλλευτικά συστήματα δεν υπάρχει αποδείχτηκε πολύ νωρίς το ανεδαφικό των θέσεων τους με αποτέλεσμα να προστρέξουν και αυτοί στα πόδια των αστών ικετεύοντας για ζωή και σκορπίζοντας, ως αντάλλαγμα της δικής τους επιβίωσης τον θάνατο στην εργατική τάξη της Ευρώπης. 20.000.000 άνθρωποι νεκροί στην Σοβιετική ένωση, 5.000.000 νεκροί Εβραίοι 6.000.000 Γερμανοί, 60.000.000 νεκροί συνολικά στην Ευρώπη από το κτήνος του φασισμού. Αυτό ήταν το τίμημα, το αίμα 60.000.000 ανθρώπων για να παραμείνουν οι φασίστες στη ζωή. Τίμημα που ελπίζω να μην ξαναπληρώσουμε και σήμερα.

Τέλος ένα άλλο ιδεολογικό-πολιτικό ρεύμα που αποδείχτηκε και αυτό ουτοπικό και προσέτρεξε στα πόδια των αστών ικετεύοντας για ζωή είναι οι σοσιαλδημοκράτες. Η σοσιαλδημοκρατία είναι και αυτή ένα ιδεολογικό ρεύμα που με διαφορετικό τρόπο από τους φασίστες υποστηρίζει πως μπορεί να επιτύχει την ειρηνική συνύπαρξη του κεφαλαίου και της εργασίας. Μπορεί βέβαια η μεθοδολογία που προτείνει να διαφέρει, το λάθος όμως που κάνει είναι το ίδιο και απαράλλαχτο. Προσπαθεί να συμφιλιώσει τους Λύκους με τα ερίφια. Επειδή όμως αυτά δεν γίνονται τελικά προστρέχει και αυτή να ικετέψει για ζωή στους πρώτους.

Ιστορικά ο ρόλος που έπαιξε και παίζει ο οπορτουνισμός και η σοσιαλδημοκρατία είναι πολύ ύπουλος. Όσες φορές το λαϊκό κίνημα και η εργατική τάξη επιχείρησε να σηκώσει κεφάλι και να αμφισβητήσει την εξουσία των αστών οι οπορτουνιστές και οι σοσιαλδημοκράτες έπαιξαν τον  ύπουλο, διασπαστικό και προδοτικό τους ρόλο με αντάλλαγμα την αστική αρωγή.

Συμπερασματικά λοιπόν όταν βρισκόμαστε μπροστά σε θεωρίες, ιδεολογίες και φιλοσοφικά ρεύματα που έχουν μια διαχρονικότητα καλό θα ήταν να είμαστε επιφυλακτικοί και να τα αντιμετωπίζουμε με κριτική διάθεση, διότι μπορεί όλες αυτές οι θεωρίες να μην είναι πρεσβευτές της επιστημονικής γνώσης και της αλήθειας, αλλά είναι απλά οι πουτάνες των αστών.