Η μαγεία του αστικοδημοκρατικού ‘περάσματος στο σοσιαλισμό’

Ή πώς οι αγανακτισμένοι έγιναν ικανοποιημένοι

Το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα δείγμα της -ευεργετικής για τους αστούς- λειτουργίας ενσωμάτωσης του λεγόμενου ‘ευρωκομμουνισμού’, της νέας δηλαδή σοσιαλδημοκρατίας. Όσο περνά ο καιρός θα γίνονται όλο και πιο εμφανείς οι καταστροφικές συνέπειες που είχε για το εργατικό κίνημα η απόρριψη των αρχών του μαρξισμού-λενινισμού μέσω του αντιδραστικού αυτού ιδεολογικού ρεύματος που αποκαλούμε ευρωκομουνισμό. Με αφορμή την χθεσινή πρώτη (καθώς απ’ ότι φαίνεται θα ακολουθήσουν και άλλες) φιλοκυβερνητική συγκέντρωση ‘εθνικής στήριξης και υπερηφάνειας’ στο Σύνταγμα, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια ερμηνεία του φαινομένου αυτού που δίνει ανάσες οξυγόνου στη σάπια δικτατορία της αστικής τάξης, αποπροσανατολίζοντας μερίδα και του εργαζομένου λαού.

Ας ξεκινήσουμε με μια σύντομη παράθεση των βασικών θέσεων του ευρωκομουνισμού -οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν το θέμα πολλών ξεχωριστών αναρτήσεων- από τον ιδεολογικό χώρο του οποίου προέρχεται ένα μέρος του ΣΥΡΙΖΑ. Στο επιστημολογικό επίπεδο, η απόρριψη του διαλεκτικού υλισμού, ως επιστημονικού τρόπου σύλληψης της υλικής πραγματικότητας στην κίνησή της, οδηγεί σε μια ατομιστική μεθοδολογία, καθώς ως συγκροτητικά στοιχεία της πραγματικότητας αναγνωρίζονται οι διαφορές, αυτά που χωρίζουν τους ανθρώπους και όχι αυτά που τους ενώνουν. Ο υποκειμενισμός αυτός έρχεται χέρι χέρι με τον ιδεαλισμό, καθώς βασική παραδοχή είναι πως η αντικειμενική γνώση της πραγματικότητας δεν είναι δυνατή. Κάθε θεωρία ‘κατασκευάζει’ τις δικές της έννοιες (κονστρουκτιβισμός), οι οποίες είναι έγκυρες μόνο στο πλαίσιο του συγκεκριμένου συστήματος. Οποιοδήποτε εξωτερικό σημείο αναφοράς, το οποίο θα οδηγούσε στην επαλήθευση της θεωρίας αυτής και στη σύγκρισή της με την πραγματικότητα, αποκλείεται. Ως εκ τούτου, οδηγούμαστε στον επιστημολογικό σχετικισμό, στο συμπέρασμα πως η πραγματικότητα δημιουργείται από τις ιδέες.

Οι παραπάνω γνωσιολογικές θέσεις του ευρωκομμουνισμού οδηγούν στην απόρριψη  της ενότητα θεωρίας και πράξης, λόγω της μη δυνατότητας σύλληψης της αντικειμενικής πραγματικότητας μέσω επιστημονικών κατηγοριών. Η πρώτη και κύρια έννοια που απορρίπτεται είναι η έννοια της κοινωνικής τάξης, η οποία αντικαθίσταται από ‘ταυτότητες’ και κοινωνικές ομάδες (διαιρεμένων στη βάση φυλετικών ή πολιτισμικών διαφορών). Παράλληλα, η απόρριψη της έννοιας της κοινωνικής τάξης, και της ταξικής δικτατορίας, ως εννοιών που οδηγούν σε ‘φαινόμενα ολοκληρωτικά’, συνοδεύεται από την απουσία ενός επαναστατικού κοινωνικού υποκειμένου που, λόγω της συγκεκριμένης θέσης του στον ιστορικά καθορισμένο καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, θα οδηγήσει μέσω της ταξικής του πάλης σε ένα ανώτερο κοινωνικό σύστημα.

Κοινώς, το ιδεολογικό πλαίσιο του ευρωκομουνισμού βασίζεται στην πλήρη απόρριψη της επαναστατικής θεωρίας του μαρξισμού-λενινισμού, σε βαθμό που το δεύτερο συνθετικό του όρου ευρωκομουνισμός καθίσταται μια καταφανέστατη κοροϊδία. Εργατικό κίνημα στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να υπάρξει, παρά μόνο ως ένα από τα ‘κινήματα’ τα οποία λειτουργούν σαν πατερίτσες μιας αριστερής κυβέρνησης που υποτίθεται βαδίζει σταδιακά προς τον σοσιαλισμό. Για τους ευρωκομουνιστές, αυτόνομο και ταξικά προσανατολισμένο εργατικό κίνημα δεν μπορεί να υπάρξει διότι η εργατική τάξη δεν υπάρχει αντικειμενικά, αλλά μόνο ως έννοια έγκυρη μέσα στο ‘σύστημα του μαρξισμού’.

Βασική κατηγορία που εκτοξεύεται από τους ευρωκομουνιστές εναντίον του μαρξισμού-λενινισμού και του κόμματος νέου τύπου είναι αυτή του ‘οικονομισμού’. Για αυτό και από τη ρητορική τους απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε σχέσεις παραγωγής. Υπάρχει, όμως, οποιαδήποτε αναφορά στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής από όταν ήρθε στην εξουσία η ‘κυβέρνηση της Αριστεράς για πρώτη φορά’; Μίλησε κανείς για καπιταλισμό αυτές τις μέρες που ‘πλέει αυτός ο άνεμος της αλλαγής’; Μπήκαμε, τέλος πάντων, σε κάποιο από τα μεταβατικά τους στάδια τώρα που ‘κερδίζουμε την ηθικο-πολιτική ηγεμονία’; Ο νέος Υπουργός Οικονομικών ξεκάθαρα αναφέρθηκε στην προσέγγιση της νέας Αριστερής κυβέρνησης σε σχέση με την κρίση. Είπε, συνεπής με την αρθογραφία του αλλά πλέον εκφράζοντας την ‘Κυβέρνηση Αριστεράς’, ότι διαφωνεί με τη μέχρι τώρα αντιμετώπιση της κρίσης ως liquidity crisis (κρίση ρευστότητας). Αντ’ αυτού προκρίνει την αντιμετώπιση της κρίσης ως insolvency crisis (χρεοκοπία). Τι σημαίνει αυτό; Διαφορετικός τρόπος αντιμετώπισης των συμπτωμάτων/αποτελεσμάτων της καπιταλιστικής κρίσης. Καμία απολύτως αναφορά στην κρίση ως νομοτελειακό αποτέλεσμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Καμία απολύτως αναφορά στην ριζική αντιμετώπιση των αιτιών της καπιταλιστικής κρίσης.

Μας κατηγορούνε λοιπόν για οικονομισμό. Ότι τάχα εναποθέτουμε τα πάντα στη Δευτέρα Παρουσία. Ποιοι; Αυτοί που λένε τάχαμου ότι θα ήθελαν να είναι ακόμα πιο ριζοσπαστικό το πρόγραμμά τους, αλλά ο λαός δεν είναι έτοιμος, δε βοηθάνε τα ‘κινήματα’. Και ποιος κρατά τον λαό ανέτοιμο, καλλιεργώντας αυταπάτες και ψεύτικες προσδοκίες περί ‘ουσιαστικής’ διαπραγμάτευσης, δημοκρατικού ελέγχου των τραπεζών, ‘ΕΕ των λαών’, ‘ανθρωπίνου καπιταλισμού’; Και τι είναι τα ‘κινήματα’; Φυσικά φαινόμενα; ‘Θα πήγαινα για ψάρεμα αλλά δεν βοηθά ο καιρός’;

Τι είναι τα ‘κινήματα’; Το κίνημα των ‘αγανακτισμένων, τώρα ικανοποιημένων’. Το κίνημα ‘δεν πληρώνω, τώρα πληρώνω’. Η κατανόηση του ρόλου των ‘κινημάτων’, είναι κομβικής σημασίας για να κατανοήσουμε τον ρόλο του ευρωκομουνισμού ως αστικής ιδεολογίας, ρόλος της οποίας είναι η ενσωμάτωση και ο ευνουχισμός του εργατικού κινήματος. Τα ‘κινήματα’, λοιπόν, με βάση και την παραπάνω παράθεση των κύριων γνωσιολογικών βάσεων του ευρωκομουνισμού, δεν μπορούν και δεν πρέπει να είναι τίποτα παραπάνω από πατερίτσες  της ‘ριζοσπαστικής αριστερής’ κυβέρνησης στον ‘δημοκρατικό δρόμο προς τον σοσιαλισμό’. Από αυτή τη σκοπιά ο ρόλος τους στον αποπροσανατολισμό του εργατικού κινήματος είναι βασικός.

Για να το θέσουμε αλλιώς, τα ‘κινήματα’ που έχουν οι αστοί -και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αστικό κόμμα, όπως και ο ευρωκομουνισμός είναι μια αστική αντιδραστική ιδεολογία- είναι αυτά που χρειάζονται και αυτά που θέλουν. Ναι, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το σύμπτωμα και όχι η αιτία του χαμηλού επιπέδου ταξικής συνείδησης των λαϊκών στρωμάτων. Αλλά αυτή είναι η μισή αλήθεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αστικό κόμμα εκφράζει μια ιδεολογία που στοχεύει στην αφόπλιση του εργατικού κινήματος. Όπως είπαμε και παραπάνω, ποιος φταίει για την καλλιέργεια αυταπατών περί φιλολαϊκής λύσης εντός ΕΕ; Ποιος φταίει για την απόκρυψη του ότι η περιβόητη διαπραγμάτευση δεν γίνεται με κριτήριο τα εργατικά-λαϊκά συμφέροντα, αλλά τις απαιτήσεις του ελληνικού κεφαλαίου για ενίσχυση της ρευστότητας, ώστε να στηριχθούν τα επενδυτικά του σχέδια;

Γιατί ακριβώς στηρίζουνε την κυβέρνηση τα ‘κινήματα των αγανακτισμένων/ικανοποιημένων’; Για μια ‘ουσιαστική’ διαπραγμάτευση; Για μια διαπραγμάτευση όπως δεν την έκαναν ‘οι άλλοι’, οι ‘εθνοπροδότες’; Για να κάνει ‘ό,τι μπορεί’; Για ακόμη μια φορά τα ‘κινήματα’ δεν έχουν αιτήματα. Δεν έχουνε ταξικό προσανατολισμό. Ίσα ίσα, συνθήματα εθνικής υπερηφάνειας άρχισαν πάλι να ακούγονται και όχι μόνο στις πλατείες αλλά και στα σαλόνια, από τους υπουργούς της κυβέρνησης. Γιατί αυτή η άμορφη μάζα των αγανακτισμένων/ικανοποιημένων στηρίζει αυτή την κυβέρνηση; Για να συνάψει μια νέα συμφωνία στη βάση νέο-κεϋνσιανών πολιτικών, που θα αντικατοπτρίζει την επιλογή του κατάλληλου μείγματος αντιλαϊκής πολιτικής, ώστε κάποιο τμήμα του κεφαλαίου να βγει περισσότερο ωφελημένο;

‘Έχουμε εντολή να διαπραγματευτούμε’, λένε οι υπουργοί της ‘κυβέρνησης Αριστεράς’. ‘Όχι να βγάλουμε την χώρα από την ΕΕ’. Γιατί έχουν, όμως αυτή την εντολή; Είπαν την αλήθεια στον εργαζόμενο λαό; Θέλουν ένα λαό κυρίαρχο ή ένα λαό που απλά τους δίνει την ‘εντολή να διαπραγματευτούν’ για χάρη άλλων;

Μάλλον θέλουν ένα λαό παθητικό αποδέκτη των διαπραγματεύσεων, όπως θέλουν ‘κινήματα’ που καμία σχέση δεν έχουν με το ταξικό εργατικό κίνημα.

Αληθινή ελπίδα για τον εργαζόμενο λαό μπορεί να είναι μόνο η λαϊκή συμμαχία και η στράτευση με τις δυνάμεις του ΠΑΜΕ, της ΠΑΣΥ, του ΜΑΣ, μόνο η τόνωση του εργατικού κινήματος, με ξεκάθαρο ταξικό προσανατολισμό. Εντός της ΕΕ, ούτε τα ψίχουλα που υπόσχονται οι ‘διαπραγματευτές’ μας δεν θα λάβουμε. Για αυτό πρέπει να προβληθεί η αμεσότητα των λαϊκών αιτημάτων για την άμεση και απόλυτη κάλυψη των κοινωνικών αναγκών όπως τις προβάλλει στην ανακοίνωσή του το ΠΑΜΕ. 

Και αυτό προϋποθέτει να γίνει συνείδηση στον εργαζόμενο λαό ότι μπορεί να γίνει νοικοκύρης του μόχθου του και του πλούτου που αυτός παράγει.