Η κομμουνιστική απόφαση

 

Προς μια διαλεκτική υλιστική έννοια της απόφασης

Το ουσιαστικό περιεχόμενο της απόφασης είναι η θέση που παίρνει αυτός που αποφασίζει σε σχέση με το αδιαπραγμάτευτο ερώτημα: εργατική τάξη ή Κεφάλαιο; Το στρατηγικό περιεχόμενο κάθε επαναστατικής απόφασης μέσα στο πλαίσιο του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και της δικτατορίας της αστικής τάξης (που είναι το ουσιαστικό όνομα του πολιτικού εποικοδομήματος, ανεξάρτητα από την εκάστοτε μορφή του, π.χ. κοινοβουλευτική δημοκρατία, συνταγματική μοναρχία, στρατιωτική χούντα κλπ.) είναι η θέση υπέρ της εργατικής τάξης. Δεν υπάρχει τρίτη οδός. Αυτός που υποστηρίζει τη μέση λύση έχει ήδη πάρει θέση, έχει ήδη ταχθεί με το Κεφάλαιο.

Με βάση την παραπάνω θέση, μπορούν να υπάρξουν μοναχά δύο ειδών αποφάσεις: Η επαναστατική απόφαση και η αντιδραστική απόφαση. Το επαναστατικό ή αντιδραστικό περιεχόμενο της εκάστοτε απόφασης προκύπτει με βάση την ανάλυση του ζητήματος μέσα από το πρίσμα της ταξικής πάλης. Η κυρίαρχη απόφαση στον Σμιτ ταυτίζεται με την απόφαση για την κατάσταση εξαίρεσης. Η ανάλυση όμως του Σμιτ ξεκινά από και καταλήγει σε ταυτολογία: ‘Ποιος είναι κυρίαρχος; Αυτός που αποφασίζει για την εξαίρεση.’ ‘Και ποιος αποφασίζει πότε υπάρχει η εξαίρεση; Αυτός που είναι κυρίαρχος’. Η αποφασιοκρατία του Σμιτ παραμένει τυπικό δείγμα της αστικής τυπολατρίας και δείχνει πως η κατάσταση εξαίρεσης δεν είναι τίποτα άλλο από την άλλη όψη της αστικής έννοιας του ‘κράτους δικαίου’ (rule of law). Για να μπορεί να υπάρξει η ψευδαίσθηση της κανονικότητας του ‘κράτους δικαίου’, πρέπει να προβλέπεται εντός του νομικού πλαισίου ένα καθεστώς-όπλο στα χέρια της άρχουσας τάξης -η οποία χειρίζεται έτσι κι αλλιώς τον κρατικό μηχανισμό (κατασταλτικό και ιδεολογικό)- το οποίο της επιτρέπει να δρα ανενόχλητη παραβλέποντας τους όποιους νομικούς περιορισμούς η ίδια έθεσε στον εαυτό της κάτω από την πίεση της ταξικής πάλης.

Η μόνη διέξοδος από τη φορμαλιστική ταυτολογία της αντιδραστικής αστικής νομικο-πολιτικής θεωρίας, όπως εφράζεται και από τον Σμιτ, είναι η επιστημονική ανάλυση της ανθρώπινης ιστορίας-κοινωνίας με βάση τον κυρίαρχο τρόπο παραγωγής, η ανάλυση με βάση τον ιστορικό υλισμό. Από ποιον εφαρμόστηκε η κατάσταση εξαίρεσης και προς το συμφέρον ποιανού; Ποιος είναι ο ρόλος της απόφασης για την ‘κατάσταση εξαίρεσης’ στο πλαίσιο της ταξικής πάλης; Αυτές είναι οι ερωτήσεις που πρέπει να αναρωτηθούμε. Και οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις δείχνουν πως στο πλαίσιο του αστικού κράτους η κατάσταση εξαίρεσης έχει (και μπορεί μόνο να) χρησιμοποιηθεί ως αντιδραστικό όπλο για καταστολή του εργατικού κινήματος. Από τη δημοκρατία της Βαϊμάρης και την άνοδο του ναζισμού, μέχρι τις έκτακτες πολιτικές του New Deal, το περιεχόμενο των αποφάσεων για την κατάσταση εξαίρεσης ήταν πάντα αντιδραστικό. Και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς, καθότι η απόφαση αυτή παίρνεται από την εκάστοτε αστική άρχουσα τάξη προς διασφάλιση των συμφερόντων της και διαιώνιση των καπιταλιστικών σχέσεων εκμετάλλευσης σε βάρος της πλειονότητας του πληθυσμού.

Αντίθετα, η επαναστατική απόφαση είναι η κομμουνιστική απόφαση και συνεπάγεται την ολόπλευρη σύγκρουση και ρήξη με τις κοινωνικές σχέσεις του καπιταλιστικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Είναι η απόφαση για επαγρύπνηση και διαρκή αγώνα προς τη σοσιαλιστική επανάσταση, που είναι το ποιοτικό άλμα για το νομοτελειακό πέρασμα σε ένα ιστορικά ανώτερο τρόπο παραγωγής. Η απόφαση αυτή δεν είναι ανεδαφική, αλλά αναγκαία. Είναι αποτέλεσμα της αντικειμενικής θέσης της εργατικής τάξης στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Αλλά είναι και αποτέλεσμα ταξικής συνείδησης. Εδώ είναι σημαντικός ο ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, που χρησιμοποιεί την μαρξιστική-λενινιστική ανάλυση και κρατά αδιάλλακτη στάση απέναντι στον οπορτουνισμό, με αφοσίωση στον στόχο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, ως του μόνου μέσου εξάλειψης της εκμετέλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ο κομμουνιστής συνειδητοποιεί ότι μόνο μέσω της εξουσίας της εργατικής τάξης, μόνο μέσω της δικτατορίας του προλεταριάτου μπορεί να καταργήσει κάθε μορφή ατομικής ιδιοκτησίας, να οικοδομήσει την αταξική, κομμουνιστική κοινωνία. Αυτός ο ηλεκτροφόρος στόχος φωτίζει κάθε απόφαση τακτικής του κομμουνιστή. Αυτός ο στόχος εξηγεί εξάλλου και τη σφοδρότητα της ταξικής πάλης, τη λυσσαλέα αντίδραση και τον αντικομμουνισμό, που ολοένα και φουντώνει, σε περιόδους που κυοφορούν επαναστατικές καταστάσεις. Ο σοσιαλισμός είναι πιο επίκαιρος από ποτέ και αυτό το γνωρίζουν καλά αυτοί που έχουν να φοβηθούν. Γι αυτό φροντίζουν να συσκοτίσουν τη βασική και επαναστατική αντίθεση στη βάση της κοινωνίας, προβάλλοντας στη θέση της την αποπροσανατολιστική εικόνα ενός ενιαίου και αδιάσπαστου κοινωνικού όλου.

Εν κατακλείδι, κυρίαρχη-συντακτική απόφαση δεν μπορεί να είναι μια απόφαση ανεδαφική, μια απόφαση αντίστοιχη της θεϊκής παρέμβασης. Το πέρασμα από τη συσκότιση στην επαγρύπνηση είναι το πέρασμα από την πολιτική θεολογία και την αυτονόμηση του πολιτικού, στην πολιτική οικονομία και την μαρξιστική ανάλυση της κοινωνικής ολότητας. Στην ανάλυση της εκάστοτε κυρίαρχης-συντάσσουσας απόφασης, οφείλει κανείς να αναρωτηθεί ποιος λαμβάνει την απόφαση και για τα συμφέροντα ποίου. Η έννοια της απόφασης δεν μπορεί παρά να ιδωθεί κάτω από το πρίσμα της ταξικής πάλης.